Τα τελευταία 30 χρόνια, στο χώρο της μάθησης και των επιστημών που την έχουν ως αντικείμενο της (όπως η παιδαγωγική και η ψυχολογία) χρησιμοποιείται ο όρος ειδική μαθησιακή διαταραχή που ορίζει την αδυναμία του παιδιού να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις ενός κανονικού σχολείου, ενώ δεν υπάρχει ψυχοκινητική ή νοητική καθυστέρηση.
Μία από τις μαθησιακές διαταραχές που αφορούν το γραπτό λόγο είναι η δυσγραφία. Η αποκατάσταση δηλ. και δυσανάγνωστη γραφή, η οποία εκδηλώνεται ως μεμονωμένο σύμπτωμα ή αποτελεί ένα από τα συμπτώματα ευρύτερων ειδικών μαθησιακών δυσκολιών, όπως η δυσορθογραφία.
Η δυσγραφία είναι μια διαταραχή του οπτικοκινητικού συντονισμού του ατόμου, του συντονισμού δηλ. ανάμεσα στο χέρι, το μολύβι και το μάτι.
Τα χαρακτηριστικά που συνήθως παρουσιάζει το γραπτό κείμενο ενός παιδιού με δυσγραφία είναι:
Αλλοίωση του σχήματος των γραμμάτων.
- Άνισο μέγεθος γραμμάτων.
- Ελλιπής σεβασμός της οριζόντιας γραμμής και των περιθωρίων του τετραδίου.
- Άναρχη κατανομή κεφαλαίων και πεζών γραμμάτων.
Επιπλέον, τα παιδιά με δυσγραφία επιδεικνύουν συνήθως ανώριμη ή ιδιότυπη σύλληψη του μολυβιού – ορισμένες φορές και στάσης του σώματος – και ενδέχεται να απαιτούν περισσότερο χρόνο για να ολοκληρώσουν τις γραπτές εργασίες τους.
Ωστόσο, ήδη από το νηπιαγωγείο αλλά και στις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου, μπορούμε να εφαρμόσουμε μια σειρά ασκήσεων που θα βοηθήσουν το παιδί να ανταποκριθεί με μεγαλύτερη ευχέρεια στις απαιτήσεις του γραπτού λόγου.
Εάν οι δυσκολίες στην κίνηση του παιδιού είναι σημαντικές, πρωταρχικός στόχος θα πρέπει να είναι η βελτίωση της κινητικότητας στο σύνολό της, με ασκήσεις ισορροπίας, συντονισμού, αναπνοής και χαλάρωσης.
Εφόσον το παιδί καταφέρει σε γενικές γραμμές να συντονίζει τις αδρές κινήσεις του, επόμενος στόχος είναι η εξάσκηση στις λεπτές κινήσεις. Κατάλληλες για το σκοπό αυτό είναι οι ασκήσεις ενδυνάμωσης των δακτύλων, με εκτέλεση λεπτών κινήσεων καθημερινής ζωής (κόψιμο με ψαλίδι, κούμπωμα ρούχων, παπουτσιών κλπ).
Επόμενος σκοπός είναι το σωστό κράτημα μολυβιού και όταν και αυτός επιτευχθεί, μπορούμε να περάσουμε στη σωστή φορά της κίνησης της γραφής (από αριστερά προς τα δεξιά.
Ορισμένες χρήσιμες ασκήσεις είναι οι παρακάτω:
Σχηματισμός γεωμετρικών σχημάτων, ξεκινώντας από τον κύκλο και περνώντας στο τετράγωνο και μετά στο τρίγωνο.
Σχηματισμός ευθειών αρχικά, και στη συνέχεια οριζόντιων και κάθετων γραμμών, μέσα σε συγκεκριμένα πλαίσια. Πχ
- Προετοιμασία για γραμματάκια όπως Τ και Π
- Σχηματισμός τεθλασμένων γραμμών π.χ
- Προετοιμάζεται έτσι για γραμματάκια όπως V και Κ
- Σχηματισμός καμπύλων γραμμών π.χ ελατήρια.
- Προετοιμάζεται έτσι για γραμματάκια όπως ε, ζ, ξ, ς.
- Ή για γ, η, λ, θ
- Ι, μ, φ, β, α, υ, ψ και ω
- Ένωση τελειών
Στη συνέχεια μπορεί το παιδί να ξεκινήσει γράφοντας τα γράμματα σε μεγάλο μέγεθος, ώσπου να φτάσει σταδιακά στο επιθυμητό.