Όπως όλοι γνωρίζουμε, τα πρώτα στάδια της ανάπτυξης ενός παιδιού είναι τα πιο σημαντικά και χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής, με απώτερο σκοπό την φυσιολογική εξέλιξη και ένταξή του στην κοινωνία.
Σας παραθέτουμε λοιπόν κάποια στοιχεία που πιθανόν να διευκολύνουν το έργο σας σε πιθανή εντόπιση προβλημάτων – δυσκολιών στα παιδιά.
Όλοι συμφωνούν για το πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος της νηπιαγωγού, όσον αφορά την πρώιμη διάγνωση πιθανών αναπτυξιακών δυσκολιών ενός παιδιού.
Και αυτό γιατί, η έγκαιρη αντιμετώπιση των δυσκολιών του παιδιού είναι αποφασιστική για το αν αυτές θα ξεπεραστούν ή όχι.
Οι νηπιαγωγοί είναι κοντά στο παιδί για πολλές ώρες. Μπορούν έτσι, με την παρατήρηση και καταγραφή της συμπεριφοράς τους, να υποπτευθούν, να αναγνωρίσουν και να κατανοήσουν τις διαφορές που χαρακτηρίζουν τα παιδιά της ομάδας τους, χωρίς ευθύνη διάγνωσης.
Η συνεισφορά όμως των νηπιαγωγών αποδεικνύεται σημαντική για ορισμένους λόγους:
Κάθε πρόβλημα όσο πιο νωρίς αναγνωρίζεται, τόσο πιο εύκολα αντιμετωπίζεται.
- Αποφεύγεται η συνέχιση του προβλήματος, τουλάχιστον κατά την ίδια ένταση.
- Περιορίζονται έτσι τα δευτερογενή προβλήματα (συναισθηματικά, κοινωνικά).
- Μειώνονται τα άγχη και οι ανησυχίες της οικογένειας που κατά κανόνα επιβαρύνουν την κατάσταση.
- Τέλος, και ίσως το σπουδαιότερο είναι, ότι δίνεται η δυνατότητα στο παιδί να ενταχθεί στην ομάδα με τ’ άλλα παιδιά, μειώνοντας κατά το δυνατό την ένταση του προβλήματος.
- Οφείλει λοιπόν η νηπιαγωγός, να ενημερώσει τους γονείς προτείνοντας τους μία επίσκεψη σε κάποιον ειδικό (παιδοψυχίατρο, λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή), για την ορθή διάγνωση και έγκυρη αντιμετώπιση του προβλήματος.
Η συνεισφορά όμως των νηπιαγωγών αποδεικνύεται σημαντική για ορισμένους λόγους:
Κάθε πρόβλημα όσο πιο νωρίς αναγνωρίζεται, τόσο πιο εύκολα αντιμετωπίζεται.
- Αποφεύγεται η συνέχιση του προβλήματος, τουλάχιστον κατά την ίδια ένταση.
- Περιορίζονται έτσι τα δευτερογενή προβλήματα (συναισθηματικά, κοινωνικά).
- Μειώνονται τα άγχη και οι ανησυχίες της οικογένειας που κατά κανόνα επιβαρύνουν την κατάσταση.
- Τέλος, και ίσως το σπουδαιότερο είναι, ότι δίνεται η δυνατότητα στο παιδί να ενταχθεί στην ομάδα με τ’ άλλα παιδιά, μειώνοντας κατά το δυνατό την ένταση του προβλήματος.
- Οφείλει λοιπόν η νηπιαγωγός, να ενημερώσει τους γονείς προτείνοντας τους μία επίσκεψη σε κάποιον ειδικό (παιδοψυχίατρο, λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή), για την ορθή διάγνωση και έγκυρη αντιμετώπιση του προβλήματος.
Συνεχίζοντας, παραθέτουμε τους 4 βασικούς τομείς ανάπτυξης του παιδιού,πάνω στους οποίους καταγράφονται οι παρατηρήσεις των νηπιαγωγών:
ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ
Αναφέρεται στην:
- αισθητηριακή καταγραφή,
- αισθητηριακή επεξεργασία (οπτική, ακουστική, κλπ),
- αντιληπτική επεξεργασία (στερεογνωσία, σωματικό σχήμα, διάκριση αριστερό – δεξί, χωρικές έννοιες, τοπογραφικός προσανατολισμός, κλπ),
- νευρομυϊκή λειτουργικότητα (αντανακλαστικά, δύναμη, αντοχή, κλπ),
- κινητική λειτουργικότητα (αδρός συντονισμός, πλευρίωση, κινητικός έλεγχος, λεπτή κινητικότητα, οπτικοκινητική ολοκλήρωση, κλπ).
ΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ
Αναφέρεται στα:
- επίπεδα διέγερσης, προσανατολισμό, αναγνώριση, προσοχή, μνήμη, κατηγοριοποίηση, επίλυση προβλημάτων, μάθηση, κλπ.
ΛΟΓΟΣ – ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Αφορά την:
- κατανόηση, δομή και εκφορά του λόγου
- κατανοητή διήγηση και περιγραφή των διαφόρων γεγονότων
- το διάλογο, κλπ
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ
Αναφέρεται στην:
- κοινωνικοποίηση, στο ομαδικό παιχνίδι
- οριοθέτηση συμπεριφοράς
- αυτοαντίληψη – εικόνα του εαυτού, ενδιαφέροντα, πρωτοβουλία, κλπ
Στη συνέχεια, παραθέτουμε ορισμένα ενδεικτικά σημεία,που θα θέσουν υποψίες στους νηπιαγωγούς:
- Δυσκολία στο να συγκρατήσει το χαρτί με το ένα χέρι, ενώ με το άλλο γράφει
- Χρησιμοποιεί μόνο την μία πλευρά του σώματος
- Δυσκολία στο να μάθει νέες κινητικές δεξιότητες
- Δεν του αρέσει η απτική επαφή
- Αδέξιο, « άτσαλο » παιδί
- Δυσκολία σε ισορροπιστικές ασκήσεις
- Δυσκολία στο παιχνίδι με την μπάλα, στην σκάλα, στη ζωγραφική
- Δυσκολία στις σχέσεις με τους συμμαθητές του
- Αποφεύγει την συμμετοχή σε ομαδικά παιχνίδια, μέσα ή έξω από την τάξη
- Γραφοκινητικές δυσκολίες (π.χ. χρήση ψαλιδιού, κακό κράτημα μολυβιού, δυσκολίες στο βάψιμο, κατευθυντικότητα, κλπ)
- Δυσκολία στην ανεξάρτητη δουλειά
- Δυσκολίες στις χρονικές και χωρικές έννοιες
- Δυσκολία στην συγκέντρωση της προσοχής του
- Κακή οργάνωση του σώματος
- Δυσκολία στην ταύτιση
- Δείχνει να ξεχνάει κάτι που έχει διδαχθεί (οπτική και ακουστική μνήμη)
- Δυσκολία στην αναγνώριση γραμμάτων και αριθμών (από την ηλικία των 5 ετών)
- Κακή οργάνωση σώματος στον χώρο (π.χ. τρακάρει με άλλα παιδιά)
- Δυσκολία στις ποσοτικές έννοιες, στην αρίθμηση, αναγνώριση του ίδιου ή διαφορετικού
- Δυσκολία στην ορθή προφορά – άρθρωση λέξεων ή προτάσεων
- Κόμπιασμα ομιλίας και γενικά δυσκολία στην ροή του λόγου
- Μωρουδίστικη ομιλία
- Μιλά μονολεκτικά, χωρίς ρήματα
- Συντάσσει μικρές και φτωχές προτάσεις
- Δυσκολία αυθόρμητης ομιλίας ως προς τα άλλα παιδιά και την νηπιαγωγό
- Δυσκολία στο να ακολουθεί οδηγίες
- Δυσκολία στην περιγραφή ενός παραμυθιού
- Κάνει αντιστροφές συλλαβών και συντακτικά λάθη
- Ενοχλεί την ομάδα, έχοντας μερικές φορές και επιθετική συμπεριφορά
- Κλαίει εύκολα
- Παίρνει γρήγορες αποφάσεις
- Δεν βγάζει το μπουφάν
- Είναι νευρικό, ανήσυχο, ίσως και υπερκινητικό
- Έχει εμμονές
Αν λοιπόν η νηπιαγωγός συναντήσει 3 – 4 από τα παραπάνω στοιχεία, οφείλει άμεσα και υπεύθυνα να ενημερώσει τον γονιό, έτσι ώστε το παιδί να παραπεμφθεί στον ειδικό (παιδοψυχίατρο, λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή), να αξιολογηθεί, για να κριθεί η αναγκαιότητα της παρέμβασης και να εξακριβωθεί ο λόγος για τον οποίο εμφανίζονται αυτές οι δυσκολίες.
Έτσι θα αντιμετωπιστούν το συντομότερο δυνατό, πριν παγιωθούν και δημιουργήσουν μαθησιακή διαταραχή ή ενισχύσουν κάποια άλλη αναπτυξιακή διαταραχή.